Ballard, de wind van nergens

'De wind van nergens' is de eerste van de 4 aardse rampenboeken die Ballard in de eerste helft van jaren 60 geschreven heeft. De ramp in dit boek is een wereldwijde storm die steeds verder in kracht toeneemt en uiteindelijke de menselijke beschaving volledig verwoest.

In een ensemble-vertelling worden enkele militaire en overheidsfiguren gevolgd, in het Middellandse zee gebied en in Engeland. De meesten halen het eind niet.

Het verhaal speelt zich af in een niet gespecificeerde toekomst maar van veel SF-elementen is geen sprake. Maatschappelijk lijkt er sprake te zijn van een grootschalige overheidsbureaucratie, een dito leger en een Angelsaksische hegemonie (kortom: de jaren 50-60).

Maar het wordt allemaal niet erg uitgewerkt en ook de oorzaak van de megastormen blijft vaag. Aan het eind slaat het verhaal wat op hol (met de krankzinnige industrieel in z'n pyramide en ook het 'goede eind' is wat maf, gezien de totale verwoesting van de aarde). Ballard moest waarschijnlijk wat op gang komen want het niveau van Brandende Wereld en De Verdronken Aarde wordt niet gehaald.

J.G. Ballard (1930-2009) op Wikipedia

Uitgave: A.J. Luitingh, ? (Tijgerpocket nr. 129), vertaling: M. Vellema, Oorspronkelijk titel: The Wind from nowhere, 1961. Slordige uitgave: veel zetfouten. Staat geen jaar van uitgave vermeldt, vermoedelijk 1968.

Connie Willis, Zwarte Winter

Gelezen naar aanleiding van een discussie op Quora.com over wat te doen wanneer je onvoorbereid ergens in Engeland in 1500 terecht zou komen (grofweg de helft van de discussiedeelnemers dacht binnen enkele dagen dood te zijn, de rest was van plan de wereldgeschiedenis te gaan veranderen). In één van de bijdragen werd dit boek geprezen als een perfecte illustratie van een dergelijke situatie.

Dat blijkt niet echt het geval te zijn. Zwarte Winter is een SF-tijdreis verhaal waarin in een niet al te verre toekomst tijdreizen mogelijk is en in Oxford door de sectie Geschiedenis een medewerkster naar de 14e eeuw wordt gestuurd. Door een noodlottige reeks van gebeurtenissen gaat er wat fout en komt de vrouw in kwestie niet in 1320 maar in 1348 terecht: in de winter, in een arm dorp en vlak na haar aankomst breekt de pest uit.

De vrouw is goed voorbereid - ze is middeleeuwen-expert, ze is ingeënt tegen de pest en heeft een ingebouwde vertaalcomputer die haar in staat stelt vrijwel probleemloos met de middeleeuwers te communiceren. Met de these op Quora.com heeft het dus allemaal niet zoveel te maken.

Met name door de indrukwekkende pest-episode (het hele dorp gaat eraan) is het een boek dat je niet snel zult vergeten maar verder wordt de lezer behoorlijk op de proef gesteld, ik heb diverse keren op het punt gestaan het weg te leggen. Het duurt meer dan 300 pagina's voordat het verhaal echt begint (terwijl dan allang duidelijk is waar het heen gaat) en het merendeel van de bijpersonages en de secundaire verhaallijnen had probleemloos geschrapt kunnen worden, zeker in de episodes die in het moderne Oxford spelen. Ook in de dialogen en monologen toont Willis zich bepaald geen meester van de eenvoud, allerlei zaken worden eindeloos herhaald en uitgesponnen. 

Wel jammer, het lijkt nu alsof er 500 pagina's gevuld moesten worden terwijl de schrijfster eigenlijk maar stof had voor 200. Met een andere opzet (met name een langere episode in de middeleeuwen) had er meer in gezeten.

Connie Willis (1945) op Wikipedia

Uitgave: Sijthoff 2011 (derde druk, eerste druk in 1996), vertaling: Tom van Son, Oorspronkelijk titel: Doomsday Book, 1992.